Dagelijks kijk ik met veel belangstelling hoe snel de energietransitie zich ontwikkelt. In een toenemend tempo verschijnen er windturbines en komen er zonnepanelen in ons leven. Windturbines rijgen zich aaneen tot windparken, en zonnepanelen groeien uit tot zonneparken. De ontwikkeling van duurzame energie is niet meer te stuiten en zal meer en meer invloed krijgen op ons leven en de bedrijfsvoering van bedrijven.
Duurzame elektriciteit zorgt voor grote prijsschommelingen
In de fossiele wereld is het aanbod van elektriciteit vraaggestuurd. Als er meer of minder elektriciteit gevraagd wordt dan er is, wordt er ‘op of afgeregeld’. Prijsmechanismen zorgen ervoor dat de gevraagde capaciteit gelijk blijft lopen met wat er aan elektriciteit wordt opgewekt. In de huidige praktijk van het ‘opregelen’ zal dit veelal gebeuren doordat een centrale wat meer capaciteit gaat leveren. Er gaat gewoonweg wat meer steenkool of gas in de ketel en daardoor is er meer capaciteit.
Maar deze situatie is snel aan het veranderen. Elektriciteit opgewekt uit wind en zon is afhankelijk van het aanbod van diezelfde wind en zon. Als het voldoende waait en de zon schijnt uitbundig dan is er voldoende aanbod, en dit is onafhankelijk van de vraag naar elektriciteit. Momenteel is er dan ook sprake van een ontkoppeling van vraag en aanbod in het geval van deze vormen van duurzame elektriciteit. Het gevolg is dat er variatie ontstaat en er daardoor grote prijsschommelingen kunnen zijn; immers, de prijsmechanismen zorgen voor de balans tussen vraag een aanbod.
De bedrijfskundigen
Bij omvangrijkere productielijnen is het een gewoonte om te werken met een voorspelling van de vraag en de productie. Deze voorspelling, ‘forecasting’ genoemd, wordt veelal naast de realisatie gezet zodat ingrepen kunnen worden gedaan bij afwijkingen. De methode, die bedacht is door bedrijfskundigen die het Angelsaksiche model aanhangen, is bedoeld om een moeilijk voorspelbare toekomst enigszins beheersbaar te krijgen, of populair gezegd het bedrijf ‘in control’ te houden.
Het summum is dat de forecasting gelijk valt met de realisatie. Er zijn dan geen verschillen die hoeven te worden verklaard. Dit scheelt het operationeel management veel werk en moeilijke gesprekken. Nog mooier is het als alle variatie uit vraag en aanbod zijn gehaald. En zijn geen voorraden meer en halfproducten worden voorkomen door alleen nog maar in één ‘flow’ te werken. Verschillen komen dan helemaal niet meer voor. Zulke bedrijven staan bekend als een betrouwbare partner.
De nieuwe wereld
Zoals eerder gezegd verschuift in de komende jaren de elektriciteitsvoorziening van vraag gestuurd naar aanbod gestuurd. Zon en wind gaan dit initiëren, met wisselende prijzen tot gevolg. Iedereen zal begrijpen dat deze wisselende prijzen een absolute ramp zijn voor bedrijfskundigen die streven naar minimale variatie.
Tegelijk zullen deze bedrijfskundigen zich moeten realiseren dat er snel een nieuwe orde gaat ontstaan in de energiewereld en dat de prijsvariatie voor elektriciteit een kans kan worden voor bedrijven die zich snel kunnen aanpassen. Met een elektriciteitsprijs van bijna nul eurocent wordt het weer mogelijk om voorraden en halffabricaten te maken voor ongekend lage energieprijzen. Daar staat tegenover dat elektriciteit soms ook te duur zal blijken en op deze moment kunnen deze voorraden weer aangesproken worden. Laten we zeggen dat het weer leuk kan worden voor bedrijfskundigen. Er valt immers weer wat te veranderen.
